Het bergdorp Bajawa ligt in de binnenlanden van Flores en behoort tot de gemeente van Ngada. Vanwege de hoge ligging heeft het een koel en aangenaam klimaat. In dit bergachtige gebied vindt u traditionele dorpen zoals Bena, Tololela en Gurusina, vaak gelegen op de meest idyllische plekjes.
Een bezoek aan het dorp Bena is een absoluut hoogtepunt tijdens uw bezoek aan Bajawa. Het traditionele bergdorpje Kampung Bena ligt aan de voet van de Inerie vulkaan. Door de lokale regering wordt geschat dat het dorp al zo’n 1200 jaar oud is. Sinds 1995 staat het dorp op de UNESCO-werelderfgoed lijst. De inwoners van Bena leven nog volgens eeuwenoude gebruiken en vereren daarbij hun voorouders. De lokale bevolking gelooft dat de god Yeta, die leeft op de Inerie vulkaan, hun dorp beschermt tegen het kwade. Het dorpje Bena bestaat uit 40 traditionele huizen gemaakt van hout en riet. In het midden van het dorp staan twee bouwsels. Een daarvan heet “Ngadhu”, een totempaal die de mannelijke voorouders representeert. Het andere bouwsel heet “Bhaga”, een soort houtenkist die de vrouwelijke voorouders symboliseert. De inwoners van Bena behoren tot de Bajawa-stam. De meeste inwoners van Bena hangen het katholieke geloof aan. Deze Bajawa-stam leeft een boerenbestaan en de vrouwen weven er prachtige ikat-stoffen. Opmerkelijk aan het dorp is dat er maar één ingang is. De inwoners van Bena zullen iedere bezoeker die naar hun dorp komt hartelijk ontvangen.
Tevens is het de moeite waard een ongeveer 3 uur durende trekking te maken naar de top van de Inerie vulkaan. Als u van een uitdaging houdt, is deze hike naar de 2.245 meter hoge top van “Gunung Inerie” een absolute must. Met een gids maakt u deze pittige wandeling.
Degenen die wel willen genieten van een spectaculaire zonsopkomst of zonsondergang maar geen behoefte hebben aan deze zware wandeling, raden wij aan om naar Wolobobo hill te gaan. Vanaf hier heeft u geweldig uitzicht op de Inerie vulkaan en haar prachtige omgeving.
Ende is de hoofdstad van Flores en een belangrijke havenplaats vanwege zijn gunstige ligging aan de zuidkust van het eiland. Het is dan ook een erg levendige stad, waar altijd wel wat te doen is. Vooral een bezoek aan de avondmarkt (Pasar Malam) is de moeite waard. De stad ligt tussen een aantal vulkanen in, waarvan een aantal goed te beklimmen is.
In 1934 werd de nationalistische leider Soekarno door de Nederlandse regering naar Ende verbannen. In het oude huis waar Soekarno destijds woonde is tegenwoordig een museum gesticht. Het huis is nog (bijna) geheel intact: meubels staan nog precies op de plek waar deze vroeger stonden. Tijdens zijn ballingschap had Soekarno veel tijd om na te denken over wat voor weg Indonesië in moest slaan na de onafhankelijkheid van Nederland. Men zegt daarom dat Pancasila, de Indonesische staatsfilosofie, bedacht is in Ende. U kunt in het Taman Renungan Bung Karno park het Pancasila Birth Monument bekijken. Dit monument is opgericht ter nagedachtenis van deze gebeurtenis.
Hiernaast staat in Ende de Christ, The King Cathedral waar de bisschop van Ende zetelt. De kerk is gebouwd in 1913. Het merendeel van de bevolking op Flores is Rooms-Katholiek. Uiteraard hebben Nederlandse missionarissen hier een forse bijdrage aan geleverd.
Vanuit Ende kunt u gemakkelijk de Kelimutu vulkaan met zijn drie kratermeren bezoeken. Deze vulkaan ligt ongeveer 50 km ten oosten van Ende. De drie kratermeren hebben ieder hun eigen kleur. Een bijzonder wetenschappelijk verschijnsel en wonderschoon voor het oog.
Een proeverij van de lokale koffiesoort ‘Kopi Ende’ mag tijdens een reis over Flores niet worden overgeslagen. Dit is een mix van koffiebonen en gember, die samen geroosterd worden: een ‘pittig’ kopje koffie!
Op ongeveer een half uur rijden van het dorpje Moni ligt de verbluffende Kelimutu vulkaan.
De Kelimutu is een zeer bijzondere vulkaan. De drie kratermeren van de 1600-meter hoge Kelimutu bieden vanwege de wisselende kleuren een verrassende en spectaculaire aanblik. Het is vooral bijzonder de vulkaan zeer vroeg in de ochtend te beklimmen. Bij zonsopkomst kunt u dan de drie kratermeren, Danau Alapolo, Danau Kootainuamuri en Danau Abutu, bewonderen. Voordat u de top van de vulkaan bereikt maakt u een wandeling waarbij u een aantal (hoge) treden dient te beklimmen, vooral het laatste stuk is een vrij steile klim van in totaal 350 treden. Toch is de wandeling naar de top relatief eenvoudig en duurt deze ongeveer een half uur. Aangekomen op het hoogste punt kijkt u uit over Kelimutu’s turkooisblauwe en diepzwarte meren. U ziet de kleuren veranderen tijdens de zonsopkomst. Een fenomenaal gezicht. Des te langer u wacht, des te feller de kleuren van de kratermeren worden.
De vulkaan werd in 1914 door een Nederlandse geoloog ontdekt. In die tijd waren de meren rood, blauw en wit van kleur. Inmiddels zijn ze tal van keren van kleur veranderd en veranderen ze zelfs soms elke maand. De geologische verklaring voor het kleurverschil zijn de verschillende mineralen die in ieder kratermeer zitten en die chemische reacties veroorzaken waardoor ieder kratermeer zijn eigen kleur heeft.
Desalniettemin geloven lokale bewoners dat er geesten in de kratermeren leven, die de verschillende kleuren van de meren verklaren. Het donkergekleurde Danau Abutu staat symbool voor het hiernamaals van kwade geesten en het lichtergekleurde Danau Kootainuamuri is de eindbestemming voor de jonge geesten. Het mag dan misschien een geloof zijn, hier heeft de berg wel zijn naam aan te danken: Kelimutu betekent namelijk kokend meer en de lokale bevolking gelooft dat de stomende dampen die er uit opstijgen de voorouderlijke geesten vertegenwoordigen.
De kratermeren bij de Kelimutu vulkaan worden soms vergeleken met de Patuha-vulkaan in West-Java, ten zuiden van Bandung. Deze vulkaan heeft twee kraters, waarvan één een kratermeer is.
Het havenplaatsje Labuan Bajo is de uitvalsbasis voor een bezoek aan het Komodo national park. Middels een (meerdaagse) “cruise” op een omgebouwde vissersboot kunt u een bezoek brengen aan Rinca en Komodo, waar u de bijzondere Komodo varanen kunt aanschouwen.
Tevens kunt u de prachtige koraaltuinen rondom de kleine eilandjes voor de kust bezoeken. Labuan Bajo ligt aan een schitterende baai waarover u vooral tijdens de zonsondergang een prachtig uitzicht heeft. Tevens treft u in het plaatsje diverse goede restaurantjes aan en is een bezoek aan de traditionele vismarkt de moeite waard.
Ten zuiden van Labuan Bajo ligt een aantal watervallen, die de stad voorzien van vers water. Deze watervallen bevinden zich tussen diep uitgesneden rotswanden en zijn een uitstapje zeker waard, zoals bijvoorbeeld de Cunca Rami waterval. “Cunca” betekent waterval en “Rami” betekent bos. De waterval ligt het Mbeliling regenwoud, in de buurt van het dorpje Liang Ndara, ongeveer 45 minuten rijden van Labuan Bajo. De meeste toeristen bezoeken dit dorpje om de bekende caci-dans te bekijken. Deze traditionele dans van de Manggarai-stam is typerend voor het eiland Flores en wordt uitgevoerd door 2 mannelijke dansers. Zij dansen met elkaar terwijl zij met een zweep in hun hand elkaar proberen te raken. De dans wordt uitgevoerd tijdens diverse traditionele ceremonies, zoals het oogstfeest (hang woja) en het nieuwjaarsfeest (pause). Andere dansen die door de Manggarai-stam worden uitgevoerd zijn de Tektek (bamboe-dans) en de Pacek Mawo (rijstplant-dans).
Verder is de grot van Rangko zeker een bezoek waard. Het is ongeveer een uur rijden vanaf Labuan Bajo om bij de Rangko grot te komen. Het water in deze grot is bijzonder helder en heeft een turquoise kleur. De grot is van kalksteen en hangt vol met pegels aan het plafond, de zogenaamde stalactieten.
Het havenstadje Maumere is de belangrijkste stad in de droge oostelijke regio van het eiland Flores. Omdat een van de meest oostelijke vliegvelden van Flores in Maumere ligt, zal uw rondreis over Flores meestal hier beginnen. Voordat uw rondreis over dit indrukwekkende eiland aanvangt, is het heerlijk toeven in uw resortje aan de baai van Maumere. Het kalme water van de zee nodigt uit voor een frisse duik. Tevens is een bezoek aan het dorpje Wurung, met huizen die boven het water gebouwd zijn, de moeite waard en kunt u de paradijselijke eilandjes voor de kust gelegen verkennen.
In het dorpje Nita, vlakbij Maumere, heeft een Nederlandse missionaris het Bikon Blewut museum opgericht. In het museum kunt u al zijn archeologische vondsten bekijken, zoals fossielen van flora en fauna, prehistorische culturele instrumenten en schedels van de afstammelingen van de Homo Floresiensis.
Een andere aardige bezienswaardigheid is de Sikka kerk, gebouwd in 1983 en ontworpen door dezelfde architect die de Jakarta kathedraal ontwierp. De kerk is geheel in Europese stijl gebouwd, maar van binnen zijn de wanden prachtig gedecoreerd met door de lokale bevolking gewoven kleden.
Mocht u op zoek zijn naar souvenirs dan kunt u een kijkje nemen bij de lokale Geliting markt. Dit is de oudste markt van de gemeente Sikka en hier kunt u uitstekend souvenirs op de kop tikken. Lokale vissers verkopen hier hun vers gevangen vis.
De route naar Riung loopt door een prachtig landschap met rivieren, bergen en uitgestrekte rijstvelden.
Riung is een klein vissersdorpje in het noordoosten van Flores. Het is hier heerlijk rustig want het dorpje is nog niet door toeristen ontdekt. Vanuit Riung heeft u toegang tot het Pulau 17 Marine Park (“Pulau” is Indonesisch voor eiland). De naam 17 Pulau Marine Park heeft een symbolische betekenis: de 17 eilanden staan voor de herdenking van de onafhankelijkheid van Indonesië die op 17 augustus gevierd wordt. Het is een nationale feestdag.
Vanuit Riung vaart u samen met uw kapitein met een lokale boot naar eilandjes voor de kust. Tijdens een dagexcursie naar deze eilandjes bezoekt u onder andere Bat Island, Rutong Island, Tembang Island en Tiga Island.
Onderweg naar de eilandjes stopt u bij een paar geweldige snorkelplekken. Hier kunt u clown vissen, papegaaivissen, zeesterren en zelfs giftige koraalduivels zien. Het koraal is hier prachtig maar in sommige gebieden ietwat beschadigd.
De hagelwitte zandstranden op de eilandjes zijn verlaten en de natuur is ongerept. Een van de stops tijdens de bootexcursie is op Bat Island. Zoals de naam al verklapt, wonen hier voornamelijk vliegende honden, de grootste vleermuissoort. De duizenden vleermuizen rusten op dit eiland en vliegen in grote groepen rond. Een indrukwekkend gezicht.
Op een ander eilandje zal er een heerlijke lunch voor u bereid worden met verse vis en vers fruit. Verder kunt u snorkelen voor de kust, een wandeling maken op het strand of een dutje doen in de zon.
Tevens leven in de mangrovebossen op de eilandjes herten, apen en de zeldzame Mbou. Dit is een kleinere variant van de Komodo varaan.
Riung is een niet toeristisch en nog authentiek dorp op het eiland Flores. U moet daarom geen luxe verwachten, de voorzieningen zijn hier zeer eenvoudig. De prachtige, rustige omgeving maakt dit echter meer dan goed!
Op ongeveer 4 uur rijden ten oosten van Labuan Bajo ligt het kleine dorpje Ruteng prachtig tussen de heuvels. En van de mogelijkheden om hier te overnachten is in het plaatselijke nonnenklooster.
Ruteng is een goede tussenstop om de lange reis tussen Labuan Bajo en Bajawa te onderbreken. Het dorpje wordt gekenmerkt door een historierijke omgeving en prachtige natuur.
Een bezoek aan het traditionele dorp Wae Rebo mag zeker niet ontbreken tijdens uw verblijf in Ruteng! Het traditionele dorp bestaat uit slechts 7 cirkelvormige huizen waarin de traditionele Manggarai bevolking woont. Ook hier gelooft de lokale bevolking in het aanbidden van hun voorouders. Wanneer u dit dorp bezoekt, gaat u terug in de tijd; de bewoners maken nog bijna geen gebruik van moderne gebruiksartikelen!
Hiernaast raden wij aan om naar de Hobbit cave, ook wel de Liang Bua cave genoemd, te gaan. Hier zijn botten van de Homo Floresiensis gevonden. De grot Liang Bua ligt op ongeveer 45 minuten rijden ten noorden van Ruteng. Vanwege de korte lengte (hooguit 1 meter) van de homo Floresiensis, wordt gezegd dat de Hobbit uit de boekenserie “Lord of the Rings” geïnspireerd is op de homo Floresiensis.
Het bekendste beeld van Ruteng zijn toch wel de rijstvelden in de vorm van een spinnenweb. In Manggarai kunt u deze indrukwekkende Lingko-velden bewonderen. Het beste uitzicht heeft u in Cara Village in Cancar, 17 kilometer ten westen van Ruteng.
Verstopt in de bergen bevindt zich het traditionele dorp Wae Rebo, kenmerkend vanwege de authentieke grote ronde huizen en de onherbergzame ligging. Het dorp is enkel te voet te bereiken middels een pittige tocht door eerst een prachtig regenwoud en daarna een groen berglandschap. Het lijkt of de tijd in Wae Rebo heeft stil gestaan, het dorp bestaat slechts uit 7 traditionele huizen en is afgezonderd van de buitenwereld zonder internet of telefoonverbinding. De grootste inkomstenbron van de lokale bewoners zijn de natuurproducten zoals koffiebonen, rijst en bananen. Onderweg naar het dorp zult u de lokale bevolking al tegenkomen en ervaren hoe warm en vriendelijk zij zijn.
Bij aankomst in het dorp wordt u door het dorpshoofd welkom geheten middels een ritueel. Tijdens dit ritueel worden de voorouders geëerd en tevens ingelicht over de gasten die hier op bezoek zijn. Vervolgens kunt u een kijkje nemen in en rondom de indrukwekkende en enorme traditionele huizen. Tevens zal u overnachten in één van deze huizen! ’s Ochtends wordt u wakker gemaakt door de kraaiende hanen en de lokale bevolking die al vroeg in de weer is. Het leven in het dorp is simpel en eenvoudig, hier kunt u genieten van de rust en de prachtige omgeving.
Op de kleine eilanden Komodo en Rinca, ten westen van Flores gelegen, leeft de indrukwekkende Komodovaraan. Van alle reptielen spreekt deze Komodovaraan waarschijnlijk het meest tot de verbeelding; het is de grootste hagedis ter wereld en het beest kan zo’n 3 meter lang en 150 kg zwaar worden. Het totale aantal van deze dieren wordt geschat tussen de 3.000 en 4.500 en zij leven op deze eilandjes. De beste manier om de varanen van dichtbij te bewonderen, de eilanden te verkennen en in verlaten baaien te zwemmen en snorkelen, is per boot. Tijdens deze bootreis valt u van de ene verbazing in de andere. Een omgebouwde vissersboot wordt privé voor u afgehuurd en samen met de kapitein, bemanning, kok en eventueel gids begint u aan een onvergetelijk meerdaags Komodo-avontuur!
Op Komodo en Rinca gaat u samen met een ranger op zoek naar de Komodovaraan. De ranger vertelt u alles over dit prehistorische reptiel. Voor ieders veiligheid heeft de ranger altijd een stok mee om de varaan te kunnen afleiden, want de varanen zijn snel en kunnen gevaarlijk zijn. Het is dan ook belangrijk om afstand te houden en te allen tijde te luisteren naar de instructies van de ranger.
Vanaf het viewpoint op Padar eiland heeft u een fantastisch uitzicht over de omringende eilandjes en ziet u hoe bijzonder en grillig het landschap is. Het is een pittige wandeling van een half uurtje naar boven (wel via ongelijke treden), maar iedereen met een beetje conditie kan deze beklimming prima aan. Het is aan te raden om de beklimming rond zonsopgang te doen. Op dat tijdstip is het nog niet zo heet en dan ziet u de mooiste kleurschakeringen in de lucht terwijl het langzaam aan lichter wordt.
Uw privéboot meert ook aan bij eilandjes als Kelor en Pink Beach (Komodo). Aan deze tropische witte en roze strandjes is het heerlijk vertoeven en kunt u van de rijke onderwaterwereld genieten. Hoogtepunt is ook het Karang Makassar rif, waar u met de manta roggen mee kunt zwemmen. Deze giganten zijn zo’n 2 tot 3 meter breed. De kans is heel groot dat u ze gaat zien. Een geweldige ervaring!
Het Kodi district ligt aan de westkust van Sumba en is met name bekend vanwege de vele traditionele huizen met zeer hoge dakspitsen. Men zegt dat de daken in dit district de hoogste daken van het eiland zijn, sommige daken zijn meer dan 20 meter hoog! Het Kodi volk was volledig geïsoleerd van de rest van de wereld tot dat het eiland rond 1800 onder Nederlands bestuur kwam te vallen. Opmerkelijk is dat het volk tot vandaag de dag geen politieke stamleider heeft.
De dorpjes Ratenggaro, Wainyapu en Parona zijn de moeite van een bezoek zeker waard en kennen tal van prachtige authentieke huizen met imposante hoge dakspitsen. Het bijzondere van de traditionele huizen is dat hier geen schroeven of spijkers aan te pas komen, de huizen zijn enkel gebouwd van verschillende houtsoorten. Om in Wainyapu te komen, moet u bij hoog water met een bootje een riviermonding oversteken. In Paronabaroro kunt u eveneens stenen graven en traditionele huizen bezoeken. Bij het strand van Pero heeft u een magnifiek uitzicht over de rotsen en de azuurblauwe zee. Tevens bevindt zich hier een klein vissershaventje met een mooi strandje waar tientallen kleurrijke vissersbootjes liggen aangemeerd.
Hiernaast staat het Kodi district bekend om een jaarlijks terugkerend festival genaamd Pasola. Hierbij werpen Sumbanese mannen van 2 verschillende districten speren naar elkaar terwijl zij rijden op sierlijk aangeklede paarden. Het is een soort vechtspel en soms gaat het er haard aan toe en komt er zelfs bloed bij kijken. De exacte datum wanneer dit festival wordt gevierd is onduidelijk en wordt bepaald op basis van de stand van de maan. Vaak is dit in februari of maart. De pasola is een indrukwekkend schouwspel dat u niet mag missen als u rond deze tijd in de buurt bent.